İdari Denetim
Ülkemiz merkezi bir anlayışla yönetilmektedir. Ülke yönetiminin örnek olarak alındığı Fransa’da bile bir çok değişiklik yapılarak yerelliğin öne çıkarılmasına karşı ülkemizde daha da merkezi yapının bu derece güçlü olması düşündürücüdür.
Burada en önemli olan nokta atanan bir kişinin mi, yoksa halk tarafından seçilmiş bir kişininmi daha etkin ya da önde olacağı ya da olması gerektiği sorusunun yanıtının farklı olarak verilmesidir.
Ülkemiz uygulamalarında, belediyeler bütçenin onaylanmasından başlayıp, eleman alımına kadar bir çok konuda valiliğe bağlıdır. 1998 yılında yaşanan ve İstanbul anakent belediye başkanının kardeş kent olunan Çin’deki 3 kente gidişinin valilik tarafından engellenmesi buna ilişkin güzel bir örnektir. Bu örnekte görülebileceği gibi, valilik belediye başkanının bir başka ülkeye gidip gitmeyeceğine bile karar verebilmektedir.
Uygulamanın bir başka örneğide bütçe ile ilgilidir. Belediyelerde, belediye bütçesi belediye meclisi tarafından gelir ve giderleri gözönüne alınarak hazırlanır, ancak valiliğin onayı olmadan gürürlüğe girmez Bu anlamda valiliğin bir onaylaması görülmemiştir. Ülkemizde valiliğin onaylamama gibi uygulamaları pek yapmamasının nedeni, bu kuralın uygulanmaması ya da uygulanamayacağı değil, belediye meclislerinin valinin onaylamayacağı bütçeleri hazırlamamasıdır.
Belediye başkanlarının görevden alınabilmelerinin yarattığı sorunlar
1982 yılında belediyelerle ilgili olarak yapılan bir düzenlemede belediye başkanlarının hakkında her hangi bir konudan koğuşturma olması durumunda, içişleri bakanlığı tarafından görevden geçici olarak uzaklaştırılabileceğine karar verilmiştir.
Belediye başkanlarının sürekli olarak merkezi hükümet tarafından her konuda denetlenmeleri, bir koğuşturmanın ardındanda görevlerinden alınabilecekleri korkusu genelde yaygındır.
Yasanın çıkmasının ardından konu ile ilgili ilk uygulama Cumhurbaşkanı geldiğinde ayağa kalkmayan Çanakkale Belediye başkanına karşı uygulanmıştır. Bu dönemde cumhurbaşkanının ve siyasi iktidarın aynı siyasal düşüncelerden insanların olması ve aynı partiden gelmelerinin bunda doğrudan etkisi olmuştur.
Bu türden uygulamalar sonraki dönemlerde değişik biçimlere ve değişik gerekçelerle yapılmıştır. Ama sonuçta tüm bu uygulamaların merkezi hükümetin dizginleri elinden hiç bırakmamaya olan niyetinin birer göstergesidir. (devam edecek)