Dörtyol Turunçgil Üreticileri Birliği Başkanı Hacı İbrahim Seçer, narenciye sektörünün paydaşları ile bir araya gelerek ‘Narenciye Sektörünün Sorunları ve Taleplerini’ içeren ayrıntılı bir rapor hazırladıklarını söyledi.
Dörtyol Turunçgil Üreticileri Birliği Başkanı Hacı İbrahim Seçer; “Hatay ilimizin başlıca narenciye sektörünün sorunları ve taleplerimiz Milletvekilimiz Sn Seydi Gülsoy’a, T.C. Cumhurbaşkanlığı Ekonomik Koordinasyon Kurulu Başkanı Sn Cevdet Yılmaz’a, Tarım Ve Orman BakanıSn İbrahim Yumaklı’ya, Hazine Ve Maliye Bakanı Sn Mehmet Şimşek’eTakdim Edilmek Üzere Hazırlanmıştır” dedi.
Turunçgil Üreticileri Birliği Başkanı Hacı İbrahim Seçer yaptığı açıklamada şu bilgileri paylaştı;
NARENCİYE ÜRETİCİLERİMİZİN KONJÜKTÜREL VE YAPISAL SORUNLARI VARDIR
Öncelikle, Ülkemizde Ekonomik ve sosyal öneme sahip olan narenciye Üreticilerimizin sorunlarını dile getirme imkanı veren problemlerimizin çözümü için çalışan emek veren herkese teşekkürlerimizi sunuyoruz.
Türkiye’de 2024-2025 yılı Turunçgil Üreticileri Birliği’mizin ve Narenciye Sektörü paydaşlarımızın araştırmasına göre üreticiler artan girdi maliyetleri, işçi ücretlerinin yüksek olması, ihracat pazarlarındaki belirsizlikler ve rakip ülkelerdeki rekolte artışları ve üretim birim maliyetlerinin Türkiye’den daha düşük olması nedeniyle, endişeli bir hasat dönemi içerisindeyiz.
Kuzey yarım kürede ilk hasat edilen narenciye türlerinden satsuma mandalinası ve limon bir marka haline gelmiştir.
Ülkemizde Turunçgil Üreticileri ekonomiye 1,4 milyar dolarlık katkı sağlamaktadır, sektördeki yoğun rekabete karşı, girdi maliyetleri mutlaka düşürülmelidir. Hatay İlimizde İhracat kabiliyeti ve marka değeri yüksek satsuma mandalinasının % 80'i üretilmektedir. Dörtyol, Payas, Arsuz ve Samandağı ilçelerimizde 315.000, dönüm arazi de 1.600.000 ton narenciye üretimi yapılmaktadır.
Çözüm Önerilerimiz ve Taleplerimiz;
1-) Ülkemizde;öncelikle sağlıklı yaşamak için narenciye tüketimini artırmamız gerekiyor.Milli Eğitim Bakanlığının organizasyonu ile ilköğretim okullarında beslenme sorunu olan öğrencilerimize ve Büyükşehir Belediye Başkanlıklarımız tarafından ihtiyaç sahibi ailelere narenciye dağıtımının yapılması ile turunçgil meyvelerimizin değerlendirilmesi gerçekleştirilecektir.
Aynı zamanda toplumumuzun bireylerini C vitamini yönünden güçlendirilerek, değerli insanlarımız hastalanmayarak, sosyal güvenlik kurumumuzun giderleri de azalmış olacaktır.
Gazlı içeceklerin tüketimini de azaltacak ve kısıtlayacak politikalar geliştirilmelidir.
“Zeytinyağlı yiyemem, basmadan fıstan giyemem aman“ türkülerini söylettirmeyip, kendi tarımsal değerlerimize sahip çıkmanın gereğini yapmak istiyoruz.
2-) Narenciye ürünlerinin hasat işleri yoğun emek ve işçilerin çalışmasıyla yapılmaktadır. Bölgemizde işçi konaklama alanlarımızın olmadığından dolayı da büyük SORUNLAR yaşanmaktadır.
Tarım sektöründe mevsimlik olarak çalışan işçilerimizin demografik ve siyasi yapılarına göre işçi konaklama alanları oluşturulmalıdır. Aynı zamanda METİP projeleri yapılarak işçilerin refah seviyesini yükseltecek nitelikte sistemler oluşturulması zorunluluk arz etmektedir.
3-) Sulama narenciye üretimi için çok önemlidir.
Damlama sulama sistemi, sistemlerinde, DSİ kanallarından su alınarak sulama yapılan bahçeler de yosun sıkıntılarından dolayı mağduriyetler yaşanmaktadır.
Su kanallarının ve sulama sistemi filtrelerinin yosunlardan arındırılması için etkin uygulamaların yapılması gerekmektedir.
Önceki yıllarda Hatay ili sınırları içerisinde olup şu an Adana sınırları içerisinde kalan, Ceyhan ilçemizdeki arazi maliklerinin ise Dörtyol’da ikametgah eden kişilere ait olan araziler mevcut olup narenciye bahçeleri tesis edilmiştir. Bu arazilerde DEVLET SU İŞLERİ tarafından yaptırılmış olan altyapı sistemi kurulmuş olup 14 yıldan beri su bırakılmadığı için yapılan sistemin yani demir olan rögar kapakları, vanaları hırsızlanılarak hurdacılara satılıyor ve milli hasılaya zarar verilerek vicdanları sızlatmaktadır.
Dörtyol ilçemizde ikametgah eden üreticilerimize ait olan Adana ili Ceyhan ilçesindeki köylerin de bulunan üreticilerimizin arazileri toplulaştırma kapsamına alınmış, yapılan çalışmalar sonucunda, gerek kişilere ait ve maliye hazinesi adına kayıtlı olan arazilerde, meyve bahçesi tesis edilmiş olmasına rağmen, bu bahçeler, parseller dikkate alınmayarak, bölünerek aynı zamanda da bahçe içerisinden yollar geçirilmesi planlanmıştır. Arazi toplulaştırma çalışmaları sürecinde daha önceki yılların uydu görüntüleri baz alınmak suretiyle, bazı kişilere toplulaştırma işini yapan firma görevlilerinin menfaat sağladığı yönünde bilgiler oluşmuştur. Arazi toplulaştırma çalışmaları sürecinde; muhtarlar köy sakinleri ve arazi malikleri yeteri düzeyde bilgilendirilmemiş olduğu anlaşılmaktadır. Pandemi süreci içerisinde ve asrın felaketi depremlerin yaşandığı bir süre içerisinde, mücbir sebeplerin söz konusu olduğunu dönemde arazi toplulaştırma işlerinin yapılmasının sonuçlarının başarılı olması mümkün değildir.
Üreticilerimizin haklarının ve menfaatlerinin zarara uğratılarak, çiftçilerimizin birbirleri arasında ki, nefret ve husumet oluşarak telafisi mümkün olmayan zararların meydana geleceği hususunda endişelerimiz oluşmuştur.
Özellikle yanlış yapılan arazi toplulaştırma işlemlerinin tekrardan gözden geçirilerek, değerlendirmek suretiyle, düzenleme yapılması da zorunluluk arz etmektedir.
4-) “ÜRETİCİLERİMİZ RİSK ALTINDA”
Ürünlerin pazara sunulmasıyla ilgili; üretim, gıda güvenliği, paketleme, depolama, nakliye, gümrükleme, vergilendirme, üretim ve ihracat maliyetleriyle pazarlama sorunlarının turunçgil üreticisinin rekabet gücünü azaltıyor. Her geçen gün artan girdi maliyetlerinin yanı sıra yetersiz desteklemelerle üretici rekabet yapmaya zorlanmaktadır. Girdi Maliyetlerinin düşürülmesiyle ilgili bir an önce adım atılarak, Yeni bir sistemin, fayda masraf tahlili yapılarak hayata geçirilmesi gerekmektedir.
5-) Konjonktürel gelişmeler içerisinde işletmelerin işlevini yerine getirmesi ile ilgili usul ve yöntemlerde değişimler yaşanmaktadır. Günümüzde bütün sektörler bazında işletmelerin belli bir Ölçek standardında olması ve soğuk zinciri oluşturmak suretiyle tesislerin entegre olması gerekmektedir. Narenciye sektöründeki üretim ve pazarlama işlerinin entegre tesisler kurularak gerçekleştirilmelidir.
Bölgemizde narenciye yetiştiriciliği, geleneksel yöntemlerle ağırlıklı olarak yapılmakta ve nihai ürün olarak sadece meyve olarak düşünülmekte ve buna göre hareket edilmektedir. Turuncgillerin dalından yere dökülen fazla meyvelerinden, çiçeğinden, yaprağına kadar önemli bir hazine olduğu düşünüldüğünde, atıl durumda bulunan değerlerin harekete geçirilmesi için de büyük bir potansiyel olduğu görülmektedir. Uçucu yağlar imalatı yapılarak temizlik, Kozmetik ve sağlık sektöründe katma değer oluşturacak mamül ürünler elde edilerek ve bölgede alternatif gelir kaynakları oluşturulurak üreticimizin daha fazla gelir elde etmesi sağlanabilir.
Söz konusu yukarıda bahse konu olan işletmelerin özel sektör tarafından kurulabilmesi için IPARD ve KKYDP hibe desteklerinin yeterli düzeyde olmadığı da anlaşılmaktadır. Ürünlerimizin değerlendirilmesi hususunda, Katma değer sağlayacak hedeflere ulaşmak için gerekli politikaların gerçekleştirildiğinde, Üreticilerimizin ve tüketicilerimizin kazanımlarını da artıracaktır.
6-) Kimyevi gübrenin KDV’si düşürüldü fakat bu üreticiye yansımadı, üzerine zam geldi. İhracat ürünü yetiştiriyor olmamızdan dolayı ülkemizin dış politikasında yaşanan küçük krizlerden çok çabuk etkilenebiliyoruz. Kur artışı ihracatçılar için avantaj olduğu halde ürün fiyatlarına yansımıyor. Fakat girdi maliyetlerimizi yükselttiği için üretici olumsuz etkileniyor. Narenciye üreticilerimiz; Dolayısı ile piyasalarda yaşanılacak olan riskleri görerek ürünlerini düşük fiyattan tüccara satmak zorunda kalıyor.
7-) Narenciye ihracatçılarımız, Rusya Federasyonu tarafından uygulanan tarife dışı engellemeler ve bazı gümrüklerde analiz bahanesiyle gereğinden fazla bekletilerek, bozulan narenciyenin geri gönderilmesi hadisesine muhatap kalmaktadırlar. Ancak bu durum insan sağlığına zararlı ilaç kalıntısı veya hastalık sebepli değildir. Sadece bürokratik engellemelerden ve sudan sebeplerden dolayıdır. İlgili kurumlar nezdinde görüşmeler yapılarak sorunların aşılmasını istiyoruz.
8-) Damlama sulama sisteminin olmadığı yıllarda dekara 20 ile 30 narenciye fidanı ekilmekteydi. Vergi mevzuatı açısından da 1500 ve üzeri ağaca sahip olan üreticilerimizin gerçek usulde vergi mükellefi olması gerekmektedir. Bu vergi mevzuatından dolayı üreticilerimiz olumsuzluk yaşayarak zarar görmektedir. Günümüzde damlama sulama sisteminin hayata geçirilmesi ile birlikte dekara 90 ve 100 ağaç ekerek daha rantabl üretim sistemi ihdas edilmesi yönünde olumlu gelişmeler meydana gelmiştir. Ancak bu olumlu gelişmeyi vergi mevzuatı engellemektedir.
Günümüzde 4000 narenciye ağacına sahip ve üzerinde olan üreticilerimizin vergi mevzuatına göre gerçek usulde vergi mükellefi olması sağlanmalıdır.
9-) Hazine adına tescil edilmiş Ve kadimden beri mera olmayan, İdari veya mahkeme kararı ile mera adına tescili yapılmış (Mera vasfını kaybetmiş) olan arazilerin kullanıcısı olan üreticilerimize rayiç bedelinin yarısı alınarak ilgili bakanlıklar tarafından devir edilmesi, kiraya verilmesi kararı alınmıştır. Ancak işlemler çok yavaş yürütülmekte olup devletimize ve Üreticilerimize gerekli faydanın sağlanabilmesi için işlemlerin hızlandırılmasını istiyoruz.
10-) Birinci sınıf tarım arazileri olarak adledilen yani %5 eğimi ve daha düşük olan düz arazilerde hububat ve baklagil üretiminin ekonomik politikalarla desteklenerek narenciye bahçe tesis edilmesinin kısıtlanması ilgili kurumlar tarafından kararlaştırıldı ama etkin bir şekilde uygulanması zaruret arz etmektedir.
11-) Tarım üreticilerimize, tarımsal üretimi teşvik etmek için ekonomik desteklemeler verilmektedir. Yapılan bu desteklemeler sadece geçimini çiftçilikle yani tarım sektöründe iştigal eden kişi ve kurumlara verilmesi daha uygun olacağı da gerekli çalışmalar yapıldığında aşikar olarak anlaşılmaktadır. Yani serbest meslek erbabı olarak uzmanlığa dayalı bir mesleği icra eden, ana işi meyve Üreticisi olmayan kişi ve kurumlar desteklemelerden faydalandırılmamalıdır.
12-) Narenciye ihracatı yapan firmalarımıza mutlaka ve mutlaka yeterli düzeyde, İhracat teşvik pirimi verilmelidir. Çünkü teşvik pirimi alan ihracatçılarımız katma değer oluşturarak, Ülkemize döviz getirerek üreticilerimize ve tüketicilerimize maksimum faydayı sağlayacaktır
Ülkemizde 13.10.1988 tarihinden bu yana yürürlükte olan Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu destekleri, dış ticaretin ekonomik şartlara uygun olarak yürütülmesini sağlamak amacıyla, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasında Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu adı altında teşkil edilmiş ve uygulanmıştır. Bu uygulama kapsamında ihracatı yapılan narenciyenin ton başına 100 $ verilmesi uygun olacaktır.
Sn Cumhurbaşkanımıza, Bütün hükümetimizde görev alan bakanlarımıza ve bürokratlarımıza Üreticilerimize katkı sunma hususunda gösterdikleri özverili gayretlerinden ve fedakarlıklarından dolayı teşekkür ediyor, Çalışmalarında başarılar diliyoruz.
